Cromwell na czele swej niezwyciężonej Armii Nowego Wzoru
Bitwa pod Naseby
Bitwa pod Edgehil
Oliver Cromwell
Przyczyną wybuchu rewolucji angielskiej w 1642 r. była różnica poglądów na temat ustroju państwa oraz jego gospodarki między królem Karolem I a parlamentem angielskim. Drugim powodem był konflikt religijny pomiędzy kościołem anglikańskim, którego król był najwyższym zarządcą, a zwolennikami kościoła katolickiego i stolicy apostolskiej.
W latach 30-tych (XVII w.) podziały te stawały się coraz bardziej widoczne i nierozwiązywalne. Kiedy w 1640 r. król próbował narzucić Szkotom anglikanizm, doszło do buntu Szkotów, a parlament nie udzielił królowi poparcia, odmawiając uchwalenia nowych podatków na batalie przeciwko Szkotom. W odpowiedzi król zerwał obrady parlamentu. Po trwającej dwa lata wojnie dyplomatycznej (króla z parlamentem), w roku 1642 wybuchły walki. Wojska parlamentu angielskiego opanowały Londyn, a 23 października 1642 doszło do nierozstrzygniętej bitwy pod Edgehill , po której Król schronił się w Oksfordzie, gdzie na czas wojny założył stolicę państwa.
Na czele opozycji (parlamentu) stanął Oliver Cromwell: polityk odważny o nieprzeciętnych zdolnościach. W czasie trwającej wojnie domowej, udało mu się rozwiązać bieżące problemy z biedą, pogrążonego w ruinie kraju, a także częściowo problemy religijne nurtujące Anglię. Doprowadził do ugody ze szkockim klerem i do utworzenia kościoła prezbiteriańskiego, za co siły rewolucyjne otrzymały wsparcie wojskowe od Szkocji. Połączone siły pokonały wojska Karola I pod Marston Moor 2 lipca 1644 r.
Cromwell okazał się też nieprzeciętnym dowódcą. Zreorganizował wojska parlamentu, przekształcając je w nowoczesną, zdyscyplinowaną, religijnie fanatyczną Armię Nowego Wzoru. Będąc już samodzielnym dowódcą wojsk republikańskich, zadał Karolowi klęskę w bitwie pod Naseby 4 czerwca 1645 r. po której król schronił się w Oksfordzie, ale oblężony przez Szkotów skapitulował (1646 r.), został przez nich uwięziony, a 1 lutego 1647 r. wydany parlamentowi.
Więziony w dość luźny sposób Karol I zbiegł na wyspę Wight i w roku 1648 rozpoczęła się druga domowa wojna.
Wybuchły powstania rojalistyczne w Walii i Kencie, a w lipcu (1648) wkroczyli do Anglii Szkoci, walczący tym razem po stronie króla. Cromwell krwawo stłumił powstania. Szkotów pokonał w bitwie pod Preston i uwięził ponownie Karola.
Powołany Najwyższy Trybunał Sądowy, oskarżył króla o zdradę, uznał za wroga Anglii i wszystkich nieszczęść kraju, skazując go na śmierć przez publiczne ścięcie. Wyrok został wykonany 30 stycznia 1649 r.
Następstwem tego była likwidacja monarchii i ustanowienie republiki w Anglii. Jeszcze w tym samum roku parlament rozwiązał Izbę Lordów i władzę przekazał Oliverowi Cromwellowi, a w roku 1653 nadał mu godność lorda protektora, czyniąc go dyktatorem republiki z prawem dziedziczenia tego stanowiska. Rządy Cromwella trwały do 1658, a po jego śmierci władzę w Anglii objął jego syn Ryszard
Ocenia się, że w czasie rewolucji angielskiej zginęło ponad 100 000 Brytyjczyków.
* * *
Wszystkie ilustracje do tego artykułu są domeny publicznej
i zostały pobrane ze stron Wikimedii Commons
Rewolucja angielska
iele innych. Elementom tekstowych możesz też ustawić animację, dzięki czemu, gdy użytkownik strony wyświetli je na ekrTo jest element tekstowy. Kliknij ten element dwukrotnie, aby edytować tekst. Możesz też dowolnie zmieniać rozmiar i położenie tego elementu oraz wszelkie parametry wliczając w to tło, obramowanie i wanie, pokażą się one z wybranym efektem.
Zapraszamy do serwisu
Stanisław Magot
98 - 400 Wieruszów
ul. Warszawska 113