Napoleon Bonaparte

Napoleon Bonaparte urodził się w 1769 r. na Korsyce. W 1778 r. jego ojciec, adwokat z małej miejscowości Ajaccio, wysłał go do Paryża i zapewnił mu edukację w szkole wojskowej o profilu artylerii. Po ukończeniu szkoły w roku 1786 został podporucznikiem tej sztuki wojskowej. Odnosząc sukcesy jako dowódca w licznych walkach po wybuchu rewolucji francuskiej, walcząc po stronie postępowych sił, (likwidował m.in. rojalistyczne powstanie w Paryżu, nie cofając się przed strzelaniem z armat do tłumu Paryżan - rok 1789, czy walcząc o zbuntowany przeciwko Republice Tulon, broniony od strony morza przez Anglików - rok 1793) wspinał się po szczeblach kariery, awansując na porucznika, później kapitana. W roku 1793 został awansowany na stopień generała brygady, będąc najmłodszym generałem w historii Francji.
Swoje sukcesy Bonaparte zawdzięczał ogromnym zdolnościom dowódczym, śmiałości i odwadze oraz wprowadzanej przez siebie nowoczesnej taktyce, np. nocnym przemarszom wojsk i uderzaniu w słabe miejsca, nic niespodziewającego się przeciwnika.
W roku 1796 po ślubie z piękną Józefiną młody generał Bonaparte objął dowództwo nad armią francuską we Włoszech, gdzie w ciągu roku odebrał ten kraj Austriakom, pozbywając ich chęci do zapędów na ziemie francuskie.
W tych latach Francja prowadziła też wojnę z Monarchią Brytyjską. By zmusić Wielką Brytanię do zakończenia tej wojny, Napoleon planował podbicie Indii, perły korony Brytyjskiej i w tym celu ruszył na Egipt, mający być bazą wypadową do ataku na Indie. Jednak po początkowych powodzeniach, później wojska francuskie musiały się wycofać z Afryki przed przeważającymi siłami koalicji brytyjsko-tureckiej i miejscowej ludności.

Napoleon przed Sfinksem 1799

W listopadzie 1799 Napoleon Bonaparte dokonał wojskowego zamachu stanu. Objął władzę, sprawując rządy dyktatorskie, mianując się Pierwszym Konsulem Francji, a senat w roku 1804 ogłosił go cesarzem. Ciekawostka - Koronę cesarza podczas koronacji włożył sobie sam na głowę, nie czekając, aż to zrobi jakiś duchowny, jak było to przyjęte dotychczas w świecie.
Jako mąż stanu wykazywał się także wielkim umysłem. Zreformował państwo, szkolnictwo i wprowadził kodeks cywilny, do dziś stanowiący podstawę prawodawstwa francuskiego.
Austria, Anglia, Rosja i Prusy nieprzychylnym okiem przyglądały się rosnącej potędze Francji. W 1804 roku zawarły koalicję, dążąc do ograniczenia roli Francji na kontynencie Europejskim. Reakcja Napoleona była natychmiastowa. Zwrócił się zbrojnie przeciwko nim i rozbił Rosję, Austrię i Anglię pod Austerlitz w 1805, a w roku 1806 Prusaków pod Jeną.

Bitwa pod Austerlitz 1805

Po tych bitwach i bitwie pod Friedlandem rok później, gdzie wojska francuskie pokonały nową armię rosyjską, Europa należała do Napoleona, a wojska francuskie stacjonowały we wszystkich jej zachodnich i środkowo-europejskich krajach jako okupant lub wojska sprzymierzone.
Problemem była tylko niezależna Portugalia, udzielająca Brytyjczykom swoich portów i częściowo Rosja.
Aby rozwiązać brytyjskie problemy, Napoleon zamierzał zająć Portugalię i ruszył z wojskami przez Hiszpanię. Wywołało to niezadowolenie miejscowej ludności i wybuch powstania przeciwko Francuzom. Hiszpanie wspierani przez Brytyjczyków i Portugalczyków około 1812 roku wyparli w końcu Francuzów z Półwyspu Iberyjskiego

Szarża polskich szwoleżerów pod Samossierą

W roku 1812 Napoleon zaatakował Rosję. Pomimo że pokonał wojska rosyjskie i zajął Moskwę, nie był w stanie się tam utrzymać, a Rosjanie odmawiali rozmów pokojowych. Napoleon musiał zdecydować się na odwrót, który podczas srogiej rosyjskiej zimy, okazał się klęską.

.

05 czerwca 2016

Ney w obu wojskach (francuskim i rosyjskim) zyskał pseudonim "najdzielniejszy z dzielnych". Dzięki jego heroizmowi tysiące Francuzów uratowało życie, ale było to tylko niecałe 10% z 600 tysięcznej armii ruszającej na podbój Rosji.
Polskie wojsko biorące udział w wyprawie liczyło 90 tysięcy.

W latach 1813 - 1814 Francja nie była w stanie odeprzeć naporu koalicji antynapoleońskiej. Pomimo że Napoleonowi udało się odtworzyć 150 tysięczną armię, z którą wrócił do Saksonii, to pod Lipskiem w wielkiej bitwie - zwanej "Bitwą Narodów" poniósł porażkę (po stronie koalicji 330 tysięcy żołnierzy). Wojska: pruskie, rosyjskie, austriackie i szwedzkie zajęły Paryż. Zmuszono Napoleona do abdykacji i zesłano na wyspę Elbę, powołując na tron Francji Ludwika XVIII.
W roku 1815 Napoleon uciekł z wyspy i dotarł do Francji. Wykorzystując swoją popularność, objął rządy w Paryżu, zmuszając króla do ucieczki. Zebrał 130 tysięczną armię i skierował się z nią do Belgii, gdzie stacjonowały wojska angielskie. Pod Waterloo, niedaleko Brukseli, doszło do bitwy, w której Napoleon został pokonany przez Brytyjczyków i Prusaków.
Tym razem zesłano go na Wyspę Św. Helenę na Atlantyku, gdzie zmarł w roku 1821.

Cesarz na łożu śmierci

Wszystkie zdjęcia do tego artykułu są Domeny Publicznej i zostały pobrane ze stron Wikimedia Commons

Bitwa pod Borodino

Pożar Moskwy

Odwrót Francuzów

Marszałek Ney dowodzący ariergardą wojsk francuskich